Ontwikkeling: Misstappen en stappen (3) In Ecuador ging de bevolking enkele weken terug juichend op straat na een nationaal referendum waarbij een meerderheid stemde tegen olieboringen in een beschermd gebied, het Yasuni National Park, een hotspot voor biodiversiteit in het Amazonegebied. Dit staat in contrast met de Surinaamse regering die de bevolking in een hoerastemming voor olieboringen wil brengen, nadat de directeur van TotalEnergies op 13 september aankondigde dat een project voor oliewinning wordt opgezet met een productie van tweehonderdduizend vaten per dag. Dit belooft groei, maar geen ontwikkeling! Tekst en beeld Jack Menke Sedert de koloniale tijd draait de economie van Suriname sterk op mineralen, vooral gedreven door internationale kapitaalbelangen: goud (1875-1925), bauxiet (1916-2016), onshore olie (1980-2023), goud (1980-2023) en offshore olie (2028-???). Wanneer het politici goed uitkomt, pronken ze met ‘Suriname als meest beboste land met een negatieve CO2-uitstoot'. Helaas, achtereenvolgende regeringen continueren de eenzijdige, niet duurzame mijnbouw economische strategie, niet tegenstaande overduidelijke misstappen met korte oplevingen van economische groei, maar zonder ontwikkeling. “Surinaamse regeringen moeten ophouden om hoera overwinningen te verkondigen met de komst van toppers van olie multinationals die steeds meer onder druk komen van de ecologische degradatie en klimaatcrisis die ook Suriname raakt” Na de afschaffing van de slavernij in Suriname ontstond een goudkoorts met de ontdekking van goud aan de Sarakreek. De koloniale overheid ondersteunde met speciale maatregelen van 1875 tot 1925 de goudontginning en liet de Lawa-spoorweg aanleggen. Goud was tussen 1881 en 1890 hét belangrijkste exportproduct van Suriname. Helaas, vooral door de goudsmokkel kwam een klein deel van de opbrengsten in de staatskas en was de goudwinning niet duurzaam. Bauxiet, goudkoorts en olie Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog werd de bauxietindustrie de economische pijler van Suriname. Regeerders zagen mogelijkheden voor ontwikkeling in ‘Industrialisation by invitation': Suriname stelde faciliteiten en infrastructuur beschikbaar om buitenlands kapitaal aan te trekken, zoals met het Brokopondoproject gebeurde. Echter, de doelstellingen van duurzame groei en sociale rechtvaardigheid werden niet bereikt. Erger nog, de natuur en enkele marrondorpen werden vernietigd. Suriname heeft ‘economische groei zonder ontwikkeling' meerdere keren mogen ervaren. De eerste keer met het Brokopondoproject, waarna van 1965 tot 1967 een hoge economische groei van jaarlijks gemiddeld 13 procent volgde. Deze groei was snel uitgeblust en werd zelfs negatief in de drie volgende jaren, wat samenviel met grote stakingen en de volksverhuizing naar Nederland. Door de internationale economische herstructurering volgend op de oliecrisis in 1973 en de opkomst van nieuwe materialen (onder meer nieuwe metalen) werd de bauxietindustrie economisch minder belangrijk. Ook de Surinaamse economie ondervond hiervan nadelen wat zich uitte in dalende marktprijzen van bauxiet en de verminderde bijdrage aan de economie. In 2016 werd het bauxiettijdperk in Suriname na honderd jaar afgesloten. Na 1980 ontstond een nieuwe goudkoorts met betrokkenheid van garimpeiros en de nieuwe militaire en politieke elites. Goud nam de positie over van bauxiet als pijler van de economie en bereikte van 2015 tot 2020 een piek met een historische exportwaarde van bijna twee miljard US dollar in 2020 (93 procent van totale mijnbouwexport). De nieuwe politieke elites profiteerden door goudconcessies in goudrijke gebieden te verlenen aan partijbonzen, vooral in de midden- en kleinschalige mijnbouw. Deze groepen vertegenwoordigen 63 procent van de totale goudproductie in 2015. De goudelites profiteerden ook van deals met grote goudmultinationals. Ten tijde van een hoge internationale goudprijs van meer dan zeventienhonderd US dollar per ounce werd een overeenkomst bereikt tussen het Canadese Iamgold en de Surinaamse regering die in 2013 werd goedgekeurd door De Nationale Assemblee. Deze overeenkomst werd ondertekend te midden van felle parlementaire debatten, waarbij de regering werd beschuldigd van corruptie en de uitverkoop van goudreserves van het land. Een overheidsdatabase van eigenaren van goudbedrijven, gecombineerd met gegevens van de Kamer van Koophandel, verschaft duidelijkheid in de machtselites in de goudsector (Parbode, ‘De 10 gouden jongens van Suriname' 1 september 2012). Binnen de top tien posities zitten politieke toppers van de grootste politieke partijen. Van de officiële goudexport in 2011 met een wereldmarktwaarde van ruim anderhalf miljard US dollar ontving de Surinaamse overheid slechts 12 procent aan belasting en andere rechten uit de goudsector. De bijdrage van de enorme informele sector aan de overheidsinkomsten is gering omdat de meeste informele gouddelvers belasting ontduiken, terwijl het ongecontroleerd gebruik van kwik en cyanide ernstige schade toebrengt aan het milieu. In het voetspoor van de Liza-offshore olievondst in 2015 in Guyana, volgde in 2020 de eerste grote offshore olievondst in Suriname door TotalEnergies en Apache. De recente beoordeling van de twee belangrijkste olievondsten, Sapakara South en Krabdagu, is in 2023 met succes afgerond: een bevestigde reserve van bijna zevenhonderd miljoen vaten olie met een capaciteit van tweehonderdduizend vaten per dag en een investering van ongeveer negen miljard US dollar. Hoewel Patrick Pouyanné, de topman van TotalEnergies, in Suriname zei dat een definitieve investeringsbeslissing eind 2024 en een productie start in 2028 zullen vallen, is er een ongekende hoerastemming onder regeerders en de Staatsolie-top. Ecuador: Referendum en demonstratie tegen olieboringen op 20 augustus 2023. Opties In Suriname faalden tot nu toe alle pogingen van achtereenvolgende regeringen om Suriname op een ontwikkelingsspoor te zetten via grootschalige mijnbouwproductie van goud en bauxiet. Er zijn drie belangrijke misstappen en redenen voor het niet bereiken van ontwikkeling: vernietiging van natuur en lokale leefgemeenschappen; toenemende economische ongelijkheid met oneerlijke verdeling van land en natuurlijke hulpbronnen en geen adequate financiering voor sociale ontwikkeling. Tegenover de mijnbouwstrategie kunnen wij een alternatief ontwikkelingsperspectief uitwerken met de natuur als belangrijkste hulpbron. Het uitgangspunt ‘leven in harmonie met de natuur' kan duurzaamheid van onze biodiversiteit en economie garanderen. Binnen dit alternatief werken netwerken kwantitatief en kwalitatief uit hoe, met behoud van inheemse en tribale leefgemeenschappen zonder schade aan de natuur, producten en diensten duurzaam worden voortgebracht. Het gaat hierbij onder meer om medicinale planten uit onze ‘groene apotheek', bosproducten (podosiri, brazil nuts) en ecotoerisme die ons jaarlijks miljarden US dollar zouden kunnen opleveren. “Tijdens de topontmoeting van de Acto-landen op 8 en 9 augustus is Suriname niet meegegaan (met Guyana en Bolivia) om achter het besluit van de vijf overige landen te staan voor 0 procent ontbossing van het Amazonegebied in 2030” Suriname zit gevangen tussen twee opties. Enerzijds de eenzijdige focus op offshore olie en buiten het gezichtsveld van velen de uitgifte en dreigende natuurvernietiging in West-Suriname: wildwest uitgiften van vijftigduizend hectare voor soya en vee aan Mennonieten, veertigduizend hectare voor het Indiase palmoliebedrijf Foods, Fats & Fertilizers en verkenningen door Newmont voor goudwinning. Anderzijds is er een alternatief voor ontwikkeling in harmonie met de natuur. Dit alternatief wordt in onze vorming over ontwikkeling steeds verder weggedrukt. Het land moet treden uit de euforie van grote olievondsten en de ondoordachte misstappen tot verkaveling van West-Suriname. Doordacht beleid dient allereerst te worden gericht op local development met natuur (bos, water bosproducten en ecodiensten) als basis. We moeten de hype ‘local content' voor olie en gas vervangen en de samenleving voorbereiden op ‘local development', om vervolgens ‘local content' te genereren. Lokale ontwikkeling in harmonie met de natuur is een duurzaam alternatief voor de dreigende natuurvernietiging in West-Suriname. Dit garandeert een duurzaam fundament om brede lagen van onze kustbevolking, inheemsen en marrons te betrekken bij democratie en ontwikkeling voor iedereen. Veldslagen om olie Staatsolie, die in zekere mate groei en ontwikkeling vooral in haar eerste 25 jaar kon realiseren, moet zich goed ‘wapenen' tegen de tweede politiek-economische veldslag om olie. De eerste historische veldslag betrof de gepoogde verkoop van Tambaredjo-olievelden in 1998 door de toenmalige regering en het ontslag van directeur Eddie Jharap. Dit werd succesvol afgewenteld dankzij de solide eenheid tussen de Staatsolie-vakbond, het management en het volksprotest. De komende veldslag om olie wordt waarschijnlijk veel ingewikkelder. Directeur Annand Jagesar doet er goed aan lering te trekken uit de door Jharap en vakbondsvoorzitter Lloyd Read ontwikkelde nieuwe vorm van ondernemerschap die de eerste 25 jaar bijdroeg aan de ontwikkeling van Staatsolie en haar redding uit de ‘klauwen' van de partijpolitiek. Dit ging gepaard met het winnen van het vertrouwen van het Staatsolie-personeel, het maatschappelijke middenveld en het Surinaamse bedrijfsleven. Staatsolie ontwikkelde een uniek partnerschap met betrokkenheid van de vakbond bij strategische zaken en slaagde er in om politieke elites buiten de invloedssfeer van het bedrijf te houden. De onderneming moet na de ‘Jharap-periode' geen gemakkelijke overwinningen verkondigen en zich losmaken van de enge focus op local content. Uit de erfenis van pioniers en wijze mensen dient zij nu al een brede denktank te maken – naast het nog te activeren Spaar- en Stabilisatiefonds – dat ook alternatieve visies met het brede maatschappelijk midden moet helpen ontwikkelen als antwoord op het wederom vastgelopen ontwikkelingsbeleid in Suriname. (lees verder onder de foto) Protest tegen de verkoop van Tambaredjo-olievelden van Staatsolie in 1998 bij De Nationale Assemblee. Tegenwicht vormen Langer dan een halve eeuw terug verscheen het boek ‘The Limits of Economic Growth' van de Club van Rome. De laatste zin in het voorwoord geeft treffend aan wat voor onze jeugd, maatschappelijke groepen en politici van toepassing is: ‘We hopen dat het elke lezer zal aanmoedigen om na te denken over de gevolgen van het gelijk blijven stellen van groei aan ontwikkeling. En we hopen dat het weldenkende mannen en vrouwen op alle gebieden zal aanzetten om na te denken over de noodzaak van gezamenlijke actie nu als we de bewoonbaarheid van deze planeet voor onszelf en onze kinderen willen behouden'. Op ons continent stemde de Ecuadoriaanse bevolking tegen olieboringen en daarmee tegen ‘groei zonder ontwikkeling'. Dit komt niet vaak voor, omdat veel mensen denken dat economische groei vanzelfsprekend leidt tot ontwikkeling of dat ‘groei' hetzelfde is als ‘ontwikkeling'. (lees verder onder de afbeelding) De kaart van het Yasuni National Park in Ecuador. Surinaamse regeringen moeten ophouden om hoera overwinningen te verkondigen met de komst van toppers van olie multinationals die steeds meer onder druk komen van de ecologische degradatie en klimaatcrisis die ook Suriname raakt. Maatschappelijke groepen en deskundigen moeten zich in een brede, maatschappelijke dialoog serieus buigen over ontwikkeling, vooral wanneer tijdens de topontmoeting van de Acto-landen op 8 en 9 augustus blijkt dat Suriname niet is meegegaan (met Guyana en Bolivia) om achter het besluit van de vijf overige landen te staan voor 0 procent ontbossing van het Amazonegebied in 2030. Economische groei mag nimmer ten koste gaan van ontwikkeling van mensen in harmonie met de natuur. Een eerste stap is dat integere delen van het maatschappelijke middenveld, bedrijfsleven en deskundigen een solide tegenwicht vormen als antwoord op ons vastgelopen politieke systeem en ontwikkelingsbeleid en … de komende politieke veldslag om offshore olie.

INGEZONDEN Dit jaar is ‘Acties voor vrede: onze ambities voor duurzame ontwikkelingsdoelen' het thema van de VN Internationale dag van de Vrede, die jaarlijks op 21 september wordt herdacht. Deze dag is een jaarlijkse gelegenheid die de wereld samenbrengt om het streven naar vrede en harmonie te benadrukken. In een wereld die wordt geconfronteerd met talloze uitdagingen, variërend van gewapende conflicten en sociale ongelijkheid tot milieucrises, lijkt vrede soms een ongrijpbaar doel. Vrede is niet alleen afhankelijk van diplomatieke inspanningen, maar ook van een diepgaande verandering in onze houding en waarden. “Je visie wordt pas duidelijk als je in je eigen hart kijkt. Wie naar buiten kijkt, droomt; wie naar binnen kijkt, wordt wakker”Carl Jung Hoewel vrede vaak wordt geassocieerd met de afwezigheid van conflicten op politiek en sociaal gebied, wordt de krachtige connectie tussen spiritualiteit en vrede vaak over het hoofd gezien. Spiritualiteit biedt een diepgaande weg naar innerlijke rust en het is in deze innerlijke vrede dat we de basis kunnen leggen voor een vreedzamere wereld. Spiritualiteit is geen vastomlijnd begrip; het varieert van persoon tot persoon en kan religieuze, filosofische of persoonlijke betekenissen omvatten. In essentie is spiritualiteit een zoektocht naar betekenis en verbinding die verder gaat dan het materiële en uiterlijke. Het kan mensen ertoe aanzetten om dieper in zichzelf te kijken, om vragen te stellen over het doel van het leven en om een gevoel van eenheid te ervaren met anderen en de wereld om hen heen. Eén van de meest waardevolle aspecten van spiritualiteit is het vermogen om innerlijke vrede te vinden te midden van de chaos van het dagelijkse leven. Spiritualiteit biedt instrumenten en praktijken om de geest te kalmeren, innerlijke rust te bevorderen en emotioneel evenwicht te bereiken. Door meditatie, mindfulness, gebed en introspectie kan de mens de ruis van de geest verminderen en een diepere verbinding maken met zijn ware Zelf en God. In deze diepere staat van vrede kunnen mensen bewuster worden van hun eigen emoties, gedachten en handelingen. Dit zal leiden tot een verhoogd vermogen om conflicten op een positieve manier op te lossen. Innerlijke vrede heeft de potentie om zich uit te breiden naar de wereld om ons heen. Wanneer individuen innerlijke rust ervaren, zijn ze meer geneigd om compassie en begrip te tonen voor anderen. Dit kan leiden tot een verminderde neiging tot geweld, discriminatie en intolerantie. Spiritualiteit moedigt aan tot empathie en het zien van de mensheid als één gemeenschap, waardoor de kloof tussen verschillende culturen en geloofsovertuigingen kan worden overbrugd. Het is belangrijk om aan te geven dat spiritualiteit niet per se betekent om volledig teruggetrokken ergens afzonderlijk te gaan leven. Integendeel, spiritualiteit kan een motor zijn voor actieve vreedzaamheid. Mensen die innerlijke vrede hebben gevonden, voelen zich vaak geroepen om bij te dragen aan positieve verandering in de wereld. Ze kunnen zich inzetten voor onder meer sociale rechtvaardigheid, milieubescherming en het bevorderen van menselijke waardigheid. Of we nu deel uitmaken van een religieuze traditie of gewoon een diep gevoel van verbondenheid met anderen voelen, de Internationale Dag van de Vrede herinnert ons eraan dat we allemaal een rol hebben te vervullen in het bevorderen van vrede. Terwijl we streven naar wereldvrede, kunnen we niet voorbijgaan aan de innerlijke dimensie hiervan. Vrede begint op persoonlijk niveau. Vrede vereist zelfreflectie, innerlijke transformatie en het cultiveren van deugden, zoals zuivere liefde, devotie, geduld, tolerantie en mededogen. Wanneer individuen in staat zijn om innerlijke conflicten te overwinnen en harmonie in zichzelf te vinden, kunnen ze positieve krachten worden om vrede te verspreiden over de wereld. Door te investeren in onze eigen innerlijke vrede, kunnen we een vreedzamere en empathische wereld helpen creëren. In het licht van deze innerlijke transformatie kunnen we gezamenlijk het pad naar wereldvrede stap voor stap voortzetten. Reguillo Hira De redactie van de Ware Tijd stelt lezers in de gelegenheid stukken in te zenden ter publicatie. In principe worden alle ingezonden artikelen opgenomen, tenzij de inhoud schadelijk, kwetsend of beledigend is voor derden. Stukken die worden geplaatst komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de mening van de Ware Tijd. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken niet te plaatsen, of in te korten of te redigeren zonder dat die uit hun context worden gehaald.

door Shanavon Arsomedjo PARAMARIBO — Iedereen verwerkt negatieve ervaringen op een andere manier. Hennah Loraine doet dat door erover te zingen. De zangeres heeft ervoor gekozen om een cover te doen van het nummer ‘Goodbye You, Hello Him' van Betty Wright, één van haar favoriete songs. Ze is ook een grote fan van Wright. “Ik heb dit nummer in een verfrissend nieuw jasje gedaan”, vertelt ze aan de Ware Tijd. Voor Loraine is het een mijlpaal om na zoveel jaren weer een nummer op te nemen. De cover, die haar dichtbij aan het hart ligt, is een bemoediging om negatieve ervaringen los te laten. Haar boodschap, vooral aan mensen die gedeprimeerd zijn, is blijven geloven in positieve dingen in het leven en vooral om niet op te geven in de liefde. Bevrijding Loraine kent ‘Goodbye You, Hello Him' al sinds haar vijftiende jaar, toen het nog niet erg bekend was. Dit lied heeft haar door een moeilijke periode heen geholpen en vooral daarom besloot ze om het in haar eigen stijl te zingen. Met behulp van dit nummer wil de zangeres definitief een streep zetten onder de donkere periode, als gevolg van de breuk van een relatie na twintig jaar. Dit heeft veel invloed op haar gehad, maar met dit nummer laat ze los en pakt ze de mooie dingen in het leven weer op. De artiest bevrijdt zich van al het negatieve en kijkt met enthousiasme naar de toekomst. De bedoeling van deze nieuwe versie is om mensen aan te spreken en te inspireren zoals dat bij haar het geval is geweest. Ze hoopt dat vooral koppels die uit elkaar zijn gegaan en een moeilijke tijd meemaken er door worden bemoedigd en hen zal helpen om weer open te staan voor nieuwe kansen in het leven. Bij het tot stand komen van de beat, kreeg ze hulp van haar dochter Ravenna-Jade en schoonzoon Jamal Enthing. Arrangeur Ernesto van Dal heeft er een mooie compositie van gemaakt. Er wordt ook gewerkt aan een bijbehorende videoclip. Voor het commerciële mag ze rekenen op steun van haar zoon en ondernemer Remilio. Haar jongste dochter Ginny-Rose zorgt voor de vormgeving en social media. (lees verder onder de foto) [Foto: Helio Phoeli] Muzikale familie Hennah Loraine Bendanon is op 14 februari 1966 in Paramaribo geboren, vertrok als negenjarige naar Nederland, maar woont sinds enkele jaren weer in Suriname. Haar leven wordt voor een groot deel beïnvloed door muziek. Doordat Loraine uit een muzikale familie komt is muziek altijd belangrijk voor haar geweest. Niet alleen haar moeder en tantes zingen, maar ook haar dochters tonen interesse voor zang en muziek. De zangeres luistert graag naar liederen van Mahalia Jackson, Shirley Caesar, Whitney Houston en Celine Dion. Verder raakt ze geïnspireerd door de artiesten Freddy Mercury en Tina Turner, vanwege hun entertainment vaardigheden en enorm uithoudingsvermogen tijdens hun optredens. Doordat ze elke zondag met haar oma in Suriname naar de kerk ging en vervolgens in Nederland met haar moeder, raakte ze al op jeugdige leeftijd geïnspireerd om te zingen. Uiteindelijk werd dit haar passie. Ze zingt graag gospelnummers door de boodschap die ze hebben en omdat ze mensen kunnen raken. Maar ze houdt ook van soul, pop en rock 'n roll. Zelf heeft zij altijd gezongen met gospelkoor Valentine en The Loraine Gospelsingers. In Suriname is zij al zeven jaar actief als lead vocalist bij het RRO-orkest en heeft zij samen Romeo Foe-A-Man opgetreden bij diverse gelegenheden.

VERSCHILLENDE REGEERDERS VERDRINGEN zich sinds vorige week in de media, terwijl ze watertanden vanwege de miljarden aan oliedollars die door TotalEnergies vanaf 2028 in het vooruitzicht zijn gesteld, om te schreeuwen dat het licht in de donkere tunnel eindelijk aanstaande is. President Chandrikapersad Santokhi stapte in die wetenschap opgewekt in het vliegtuig naar Cuba en de Verenigde Staten in de hoop dat hij daar nu wel de investeerders warm kon maken om hun geld te spenderen in Suriname. In New York had hij in dat kader voorafgaand aan de jaarvergadering van de Verenigde Naties weer een ontmoeting met de Amerikaanse diaspora. Maar terwijl hij zich al bij voorbaat rijk rekent, kwam in eigen land een onheilspellend bericht naar buiten: de met veel bombarie aangekondigde aanleg van een diepwaterhaven in Nickerie is waarschijnlijk een luchtkasteel waar de regering, met Santokhi voorop, even naïef als enthousiast is ingestapt. Het Amerikaanse bedrijf Phoenix Development Holding Company LLC (PDC) zou miljarden US dollars in de Port of Nickerie investeren, met name voor de verwerking van gas in de vorm van LNG. Die komt vrij bij de oliewinning. De nieuwe supermoderne haven zou al in 2025 gereed moeten zijn. Echter, het is ontluisterend dat de regering opnieuw met open ogen een project heeft omarmd dat vooral een luchtkasteel omvat De regering stelde vijftienhonderd hectare grond beschikbaar. Santokhi gaf vorig jaar november zelfs de aftrap voor het project, waarvoor nog niet eens een ontwerp was gemaakt. Alleen een website was gereed, waarop prachtige maar weinig concrete verhalen op stonden. Voor menigeen was dat voldoende reden om de nodige argwaan te hebben. Ook al omdat PDC geen enkele ervaring heeft met de bouw van havens. Zelfs niet met kleine projecten. Die argwaan blijkt nu volkomen terecht: PDC blijkt niets meer dan een brievenbusfirma te zijn, dat alleen een adres in Phoenix heeft, maar geen kantoor. Dat is op z'n minst heel vreemd voor een bedrijf dat miljarden wil investeren. Ook blijkt de bewering dat de Port of Rotterdam, één van de grootste en meest ervaren havenbedrijven in de wereld, de Port of Nickerie zal ontwerpen, bezijden de waarheid te zijn. Het feit dat Annand Jagesar, algemeen directeur van Staatsolie niets met de initiatiefnemers te maken wil hebben omdat hij geen vertrouwen in ze heeft, is ook een teken aan de wand. Wat de precieze intenties van PDC zijn, is nog onduidelijk. Dat zal de komende tijd duidelijk moeten worden. Echter, het is ontluisterend dat de regering opnieuw met open ogen een project heeft omarmd dat vooral een luchtkasteel omvat. Na het debacle begin vorig jaar met de Deense HPSG, die in Commewijne onder meer een waterstoffabriek zou opzetten, zou toch mogen worden verwacht dat de regering haar lesje had geleerd door vooraf gedegen te onderzoeken of de initiatiefnemers wel konden waarmaken wat ze beloofden. Maar dat blijkt dus niet het geval, want de regeerders maken weer dezelfde fout en stoten zich aan dezelfde steen. Dat zal weinig vertrouwen wekken bij investeerders die wel serieus zouden overwegen om zaken in Suriname te doen. Die zijn zeker niet bereid om daarover in gesprek te gaan.

‘Deze jonge artiest inspireert om je dromen na te jagen' “Geweldige presentatie, misschien had ik meer muziek verwacht, maar wat de artiest heeft gepresenteerd is prachtig”, vertelt Christiaan van Daal aan de Ware Tijd. Hij was één van de bezoekers bij het Theatercafé: ‘Het verhaal van de dertigjarige Shifar Abdoelaziz' in Theater Thalia. Van Daal is blind, maar kon dankzij de goede geluidsversterkers alles volgen. Tekst Sharon Singh Beeld Sharon Singh/Conservatorium Suriname Ook Verginia Hargain, vriendin van Van Daal, is onder de indruk. Ze vindt dat meer jongeren aanwezig moesten zijn. “Deze jonge artiest inspireert om je dromen na te jagen. Zijn doorzettingsvermogen is ontiegelijk.” Het is volgens haar uitermate belangrijk dat ouders hun kinderen de ruimte geven zelf te bepalen wat ze van hun leven willen maken en slechts daarbij ondersteunen. In tegenstelling tot wat het publiek had verwacht, heeft de drie uur durende show niet in de zaal van Theater Thalia plaatsgevonden, maar in de foyer. Dat schiep een andere ambiance. Er stonden mooi gedekte tafels en stoelen voor de gasten, onder wie vrienden en familieleden. “Als in mijn ogen iets fout is, is het fout, ook al ben je een naast familielid”Shifar Abdoelaziz Deze show was net iets anders dan wat men gewend is; de artiest treedt niet alleen op, maar vertelt het verhaal over zichzelf. Al spelend op een dhapla (platte trommel gemaakt van bamboe) liep Shifar Aboelaziz naar het podium voor zijn openingsstuk. “Ik juich dit initiatief toe! Bij een show komt de muzikant, doet zijn ding en gaat weg, maar door het programma van dit theatercafé, kan de samenleving kennis maken met de artiest. Vaak is het zo dat pas nadat een artiest is overleden men erachter komt wat hij allemaal heeft doorstaan en hoeveel moeite hij gedaan en offers gebracht heeft om groot te worden.” Multi-instrumentalist Abdoelaziz komt niet uit een muzikale familie en wist ook niet dat hij muzikant zou worden. “Het is een gave van de Almachtige.” Onbewust tikte hij als jongeling op tafels in de klas en werd zelfs een aantal keren uit de klas gestuurd. Pas op dertienjarige leeftijd maakte hij kennis met de tabla en sindsdien is hij nooit meer gestopt met spelen. Bij een terugblik op zijn presentatie zullen sommige mensen vast hebben gedacht dat hij een goochelaar is of misschien wel een genie. Hij bespeelt meer dan tien (slag) instrumenten, waaronder de sambura, apinti drum, bongo, djembe en dholak, maar ook op de piano, keyboard en basgitaar kan hij zijn gehoor boeien. De komende twee jaar wil hij zich verder gaan specialiseren in de basgitaar. Een bijkomende bijzonderheid is dat hij zelf instrumenten maakt en muziekles geeft. Op 24 augustus studeerde hij af aan het Conservatorium Suriname en verkreeg de titel ‘Bachelor of Music in Education'. Eerder had hij zijn Bachelor in Milieuwetenschappen behaald. “Dit is een docent die je graag in de klas zou willen hebben”Marcel Balsemhof, directeur Conservatorium Suriname Binnenkort gaat hij voor zijn Master Education and Research for Sustainable Development. “Ik zou willen helpen invulling te geven aan het kunst- en cultuurbeleid van ons land. Zaken lopen soms onnodig stroef. Ik ben al zeventien jaar in de muziekindustrie en weet dus waar het mis kan gaan en hoe problemen kunnen worden opgelost.” De muziekdocent gelooft in het principe van de ‘right man on the right place'. Door onkundige mensen op een post te zetten, lopen de ketens onnodige stagnatie op. Over zijn karakter zegt hij: “Als in mijn ogen iets fout is, is het fout, ook al ben je een naast familielid.” Waarden en normen houdt hij daarom hoog in het vaandel. (lees verder onder de foto) Shifar Abdoelaziz tijdens zijn afstudeerpresentatie in de studio van Apintie Televisie. Volgens velen heeft hij de lat hoog gelegd voor zij die nog moeten afstuderen aan het Conservatorium Suriname. Lat hoog gelegd Marcel Balsemhof, directeur van het Conservatorium Suriname, is trots op zijn pupil. “Ondanks dat hij niet uit een muzikale familie komt, hebben zijn ouders hem de mogelijkheid geboden om zijn dromen waar te maken. Daar zijn we allen dankbaar voor.” Vier jaar geleden maakte de directeur kennis met Abdoelaziz die zich aanmeldde voor de opleiding Bachelor of Music in Education. Om tot die opleiding te worden toegelaten, moet een student niet alleen goed zijn onderlegd in muziek praktijk, maar ook in theorie en daaraan haperde het nog bij hem. Hij kreeg vier dagen de tijd en maakte daar goed gebruik van. “Grantangi Gado dat hij zich voor die opleiding heeft aangemeld. Hij schreef zich niet in om artiest te worden, maar om anderen te onderwijzen in de muziek. Dit is een docent die je graag in de klas zou willen hebben. Als je iets voelt voor de muziek ga bij Shifar en om zijn stelling te gebruiken: ‘je bent nooit te oud'.” De directeur heeft dezelfde opleiding gedaan. Hij weet dat er een tekort is aan muziekdocenten in Suriname en daarom mag het land best trots zijn op deze kersverse afgestudeerde. “Er wordt gezegd dat hij tijdens zijn afstudeerexamen aan het conservatorium de lat hoog heeft gelegd, waarbij hij zelf invulling heeft gegeven aan de manier waarop zijn examen eruit zou zien.” Voor de anderen die komen zal het wel een uitdaging zijn om het net zo interessant te doen, verwacht Balsemhof. Alboedlaziz presenteerde het nummer ‘Blaka Rowsu' voor zijn examen in de studio van Apintie Televisie. ‘Niet vermogend' Vader Ronald Abdoelaziz noemt zijn zoon een doorzetter en is terecht trots. “Mijn wens was dat hij verder zou studeren, want we komen niet uit een vermogende familie.” Zijn zoon wilde in de voetsporen van zijn vader treden: brandweerman worden. “Toen hij zijn middelbare school had afgerond, wilde hij gaan solliciteren, maar ik moedigde hem aan zijn studie voor te zetten, zodat hij een betere functie kon bekleden.” De ouders waren altijd vrij open in de opvoeding. Hoewel Shifar volgens de islam is opgegroeid, is zijn moeder Hindoe en heeft hij op RKBO-scholen gezeten. Daar is de zoon enorm blij mee. “Ze hebben me nooit geïnstrueerd om me niet met een bepaalde groep of kleur te bemoeien. Sterker nog: ‘ik werd vaak door hindoepriesters opgehaald om te musiceren in de tempel'.” Ondanks dat de familie eerder geen muzikant in haar midden heeft gehad, heeft de jongeling toch onbewust diverse genres meegekregen van zijn ouders. Zijn vader luisterde naar originele baithak gana-nummers en zijn moeder? “Raad eens”, vroeg hij de aanwezigen. “Niemand? Nee geen pop, het waren die vreselijke heart broken-liederen.” Later waren die stijlen zonder het echt door te hebben prominent aanwezig in zijn repertoire. Adbdoelaziz wil zich verder ontwikkelen in de muziek. Hij zegt zijn plafond nog lang niet bereikt.

PARAMARIBO — President Chandrikapersad Santokhi heeft de staatshoofden en regeringsleiders, woensdag tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York, opgeroepen om nu beslissende stappen te nemen tegen klimaatverandering. “We hebben gemakkelijker toegang nodig tot klimaatfinanciering om mitigatie- en aanpassingsbeleid te kunnen implementeren. We moeten de inspanningen steunen die pleiten voor compensatie aan landen met hoge bebossing voor de zogenaamde ‘verwijderingskredieten', aangezien deze landen zonder compensatie als koolstofputten voor de hele wereld functioneren”, laat Santokhi optekenen. Het staatshoofd vindt het betreurenswaardig dat de wereld, ondanks enige inspanningen nog steeds ver verwijderd is van het bereiken van het vereiste emissieniveau. Gevolgen “Wij bevinden ons midden in de realiteit van de toegenomen intensiteit, van de verwoestende mondiale gevolgen van de klimaatverandering”, vervolgt hij zijn toespraak. President Santokhi wijst erop dat Suriname ook niet bespaard blijft van de gevolgen, ondanks het één van de slechts drie koolstof-negatieve landen is. Een van de gevolgen in Suriname zijn de uitzonderlijk hoge temperaturen, welke leidt tot uitdagingen met betrekking tot de beschikbaarheid van drinkwater. Gebieden in het binnenland worden in toenemende mate overstroomd door hevige regenval en kustgebieden worden bedreigd door de stijging van de zeespiegel. Hij merkt op dat Suriname ondanks de uitdagingen zijn rol blijft spelen in het beschermen van de planeet door middel van nationale acties te ondernemen en strategische internationale publieke en private partnerschappen aan te gaan die zullen bijdragen aan de resterende koolstofuitstoot.

PARAMARIBO — Volgens Henry Ori, minister van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, moet er alles aan gedaan worden om Jodensavanne tot een attractief trekpleister te maken, waar er onder andere educatieve uitjes georganiseerd kunnen worden. Als onderdeel van het voorwerk om de archeologische site, Jodensavanne te plaatsen op de wereld erfgoedlijst van Unesco is een managementplan opgesteld. Het Werelderfgoedcomité heeft dinsdag tijdens zijn 45ste uitgebreide zitting in Riyadh, het koninkrijk Saudi-Arabië, Jodensavanne ingeschreven als een nieuwe Unesco-werelderfgoedlocatie. Het heeft 21 jaar geduurd voordat Suriname weer op deze lijst is geplaatst. Dat Jodensavanne nu staat op de werelderfgoedlijst, betekent dat Suriname nu zichtbaar is voor de wereld en daar komen ook heel wat verantwoordelijkheden bij. Het ministerie, met name het directoraat Cultuur zal samen met stichting Jodensavanne en het ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme (TCT) werken om Jodensavanne tot een toeristische- en educatieve site te maken. “Het werk is al voorbereid en zal uitgevoerd worden, met een commercieel en onderhoudsplan”, zegt Ori. De aangrenzende Inheemse dorpen waaronder Redi Doti worden ook betrokken bij de ontwikkelingen te Jodensavanne. Er zullen souvenirs te koop worden geboden alsook exploratie tours. “Er is veel te vertellen. Het is een bijzondere plek met een historisch achtergrond over de komst van de Joden in Suriname en wat er allemaal successievelijk is gebeurd. Verder zijn er ook archeologisch interessante begraafplaatsen. Deze zijn heel educatief, vooral in historisch perspectief”, zegt de bewindsman.

PARAMARIBO — Het wapenmagazijn en munitiedepot van het Nationaal Leger zijn uitgebreid en gemoderniseerd. Suriname heeft als onderdeel van de jarenlange defensiesamenwerking met Frankrijk, militair materieel ter waarde van een miljoen euro ontvangen. Dit laat de Communicatie Dienst Suriname weten in een persbericht. De donatie bestaat grotendeels uit Famas-geweren en munitie, met als doel om het equipment van het Surinaams Leger te moderniseren voor de vele uitdagingen en bedreigingen nu en in de toekomst. De formele overdracht heeft vrijdag plaats gevonden tijdens een bezoek van de Franse brigadier-generaal Marc Le Bouil aan minister Krishna Mathoera van Defensie en de bevelhebber van het Nationaal Leger, kolonel Werner Kioe A Sen. Recent is ook de schietbaan in de savannah met assistentie van de Franse 9th Marine Infantry Regiment gerehabiliteerd. De donatie gaat gepaard met diverse trainingen voor Surinaams militair personeel. Suriname en Frans-Guyana hebben met nagenoeg dezelfde uitdagingen te maken, waaronder de transnationale georganiseerde misdaad, drugshandel, illegale personen- en goederenverkeer, illegale visserij en illegale goudmijnbouwactiviteiten. Deze zaken ondermijnen niet alleen de soevereiniteit van beide landen, maar zorgen ook voor vernietiging van de flora en fauna. “De overdracht van het militair materieel illustreert de bereidheid van beide landen om hun krachten verder te bundelen, met een grotere interoperabiliteit, om samen hiertegen te strijden”, luidt een passage uit het persbericht. Foto4: De Franse brigadier-generaal Marc Le Bouil tijdens de ontmoeting met minister Krishna Mathoera. [Foto: CDS]