De Tweede Kamer wil de begroting van volgend jaar voor ongeveer vier miljard euro veranderen om zo de koopkracht van burgers te ondersteunen. In verschillende samenstellingen doen de partijen voorstellen die een meerderheid krijgen.Zo moet het wettelijk minimumloon per 1 januari met 1,7 procent extra omhoog, en moet er meer geld naar het kindgebonden budget en de kinderopvang. Daarmee is twee miljard euro gemoeid, dat betaald wordt door bedrijven en banken zwaarder te belasten. Ook moet het toptarief in box 2 en 3 in de inkomstenbelasting omhoog.Dit pakket, op initiatief van GroenLinks/PvdA en D66, wordt in ieder geval ondersteund door een groot deel van de oppositie en door de ChristenUnie. Zij hebben bij elkaar 76 zetels.Accijns omlaagOok is er een meerderheid om de aanstaande verhoging van de brandstofaccijnzen te schrappen. Dat voorkomt dat de prijzen aan de pomp met zo'n 20 cent per liter stijgen. Ook de energiebelasting, die mensen betalen over de rekening voor gas en elektriciteit, moet van de Kamer met 200 miljoen euro omlaag. De motie hierover van de VVD is mede ondertekend door de PVV, SP, ChristenUnie, BBB, SGP, JA21, Denk, Groep Van Haga, Den Haan en Omtzigt. Dat zijn bij elkaar 79 zetels.Om dat pakket van 1,4 miljard euro te betalen, moeten de meeste ministers met de stofkam door hun begroting om geld te vinden. Ook eventuele meeropbrengsten uit de verkoop van aardgas moeten ervoor aangewend worden. En als het nodig is mag er ook geld gebruikt worden uit het Nationaal Groeifonds, dat eigenlijk bedoeld is voor innovatieprojecten van bedrijven.Openbaar vervoerDe Kamer wil verder dat het kabinet meer geld uittrekt voor het openbaar vervoer. Een zeer ruime Kamermeerderheid vraagt het kabinet 300 miljoen euro beschikbaar te stellen om een stijging van de kosten van kaartjes en "verdere verschraling van het regionale openbaar vervoer door het wegvallen van haltes en buslijnen" te voorkomen. Dat moet worden betaald met geld dat nog op de plank lag bij het ministerie van Financiën.Ook moet de voorziene prijsstijging bij de NS niet doorgaan, wat de Kamer betreft. Daarvoor moet 120 miljoen euro beschikbaar komen uit de begroting van het ministerie van Infrastructuur en het 'Mobiliteitsfonds'. De motie over het openbaar vervoer, een initiatief van ChristenUnie en GroenLinks/PvdA, is ook ondertekend door VVD, D66, CDA, PVV, SP, Volt, SGP en BBB.

De Tweede Kamer wil dat het kabinet meer geld uittrekt voor het openbaar vervoer. Een Kamermeerderheid vraagt het kabinet 300 miljoen euro beschikbaar te stellen om een stijging van de kosten van kaartjes en "verdere verschraling van het regionale openbaar vervoer door het wegvallen van haltes en buslijnen" te voorkomen. Dat moet worden betaald met geld dat nog op de plank lag bij het ministerie van Financiën.Verder moet ook de voorziene prijsstijging bij de NS niet doorgaan. Daarvoor moet 120 miljoen euro beschikbaar komen uit de begroting van het ministerie van Infrastructuur en het 'Mobiliteitsfonds'.Voor beide wensen wordt een motie ingediend bij de Algemene Beschouwingen in de Kamer. De motie komt van ChristenUnie en GroenLinks/PvdA, maar ook de namen van veel andere fractievoorzitters staan eronder.Diverse overleggenEr zijn en waren allerlei overleggen tussen fracties die iets willen veranderen aan de begroting voor volgend jaar. Gisteren deden fractievoorzitters al diverse voorstellen voor aanpassingen. Het gaat dan onder meer ook om het schrappen van de verhoging van de benzine- en dieselaccijns en om iets extra's te doen voor de laagste inkomens.Demissionair premier Rutte zei in het debat vandaag alleen dat hij "hier staat om mijn eigen begroting te verdedigen". Volgens hem is dat een evenwichtig pakket. Hij wees er daarbij onder meer op dat het kabinet 2 miljard euro uittrekt om te voorkomen dat de armoede verder toeneemt.'Aanschuiven in bankjes van tegenstanders'Volgens Rutte hebben de voorstellen om dingen anders te doen allemaal hun voor- en nadelen. Maar ze moeten in elk geval goed worden "gedekt", benadrukte hij. De premier wacht af waar de Kamer nu mee komt: "Ik zie dat veel politieke kopstukken aanschuiven in de bankjes van politieke tegenstanders. Daar worden de compromissen gesloten."Sinds de val van het kabinet zijn er geen 'vanzelfsprekende meerderheden' meer. Fracties proberen daarom diverse 'bondjes' te sluiten.In het debat zei Rutte niet te verwachten dat de energieprijzen snel weer oplopen. Sommige fracties vinden dat het kabinet een plan klaar moet hebben voor als dat toch gebeurt. De premier benadrukte dat het Tijdelijk Noodfonds voor "kwetsbare huishoudens" wordt verlengd.Volgens hem zijn er nu geen verdere maatregelen nodig. "Maar als het toch allemaal fout zou gaan, kun je altijd snel een regeling als we vorig jaar november en december hadden met die 190 euro in het leven roepen." Consumenten en andere kleinverbruikers kregen toen een energiecompensatie van 190 euro per maand.Salaris koningIn het debat wees Rutte het plan van PVV-voorman Wilders van de hand om de koning te vragen af te zien van de begrote salarisverhoging van 55.000 euro. Wilders wees erop dat er mensen in Nederland zijn die erop achteruitgaan en volgens de PVV-voorman is het verschil met het staatshoofd te groot.Rutte antwoordde dat in de wet staat hoe het salaris van de koning wordt vastgesteld: het groeit mee met het salaris van de vicepresident van de Raad van State, nu Thom de Graaf. Volgens Rutte is het voorstel van Wilders ongepast. "Als we dit iedere keer weer ter discussie stellen, wordt het een zootje."

Hogere minimumlonen? Een stop op nog hogere prijzen aan de pomp? Het is nog onduidelijk of politieke partijen het in de Algemene Politieke Beschouwingen eens worden over plannen om meer te doen voor de koopkracht dan het demissionaire kabinet.Dat kabinet kondigde op Prinsjesdag aan met onder meer 2 miljard voor armoedebestrijding te komen. Vrijwel alle partijen zeggen meer te willen doen dan dat, maar meerderheden voor plannen zijn nog niet in zicht.Zo vinden VVD, PVV, Forum voor Democratie, BBB, SP, Denk, JA21, Groep Van Haga en het Kamerlid Den Haan dat de accijnsverhoging van benzine en diesel van 1 januari aanstaande van tafel moet. Maar onduidelijk is nog waar het van betaald moet worden. Door het ontbreken van die dekking twijfelt het CDA. Bovendien vindt die partij dat dat er ook meer geld moet komen voor het openbaar vervoer, iets wat ChristenUnie, PVV en GroenLinks-PvdA ook bepleitten.Veel partijen komen in hun verkiezingsprogramma met voorstellen voor een hoger minimumloon, maar in het debat plaatsen VVD en CDA ook kanttekeningen bij het verhogen ervan. VVD-fractievoorzitter Hermans noemt het niet "de eerste keus die ze maakt". Ze wil ook iets doen voor mensen met een middeninkomen.CDA-lijsttrekker Bontenbal vindt een verhoging van het minimumloon sympathiek, maar ook risicovol. Hij wijst op economen die al langer waarschuwen voor de effecten ervan op de prijzen. "Hebben we dat wel genoeg voor de bril?", vraagt hij zich af. Het lijkt er niet op dat een meerderheid voor komend jaar al iets aan het minimumloon zal wijzigen.Het debat ging veelal over de koopkracht, maar er was ontspon zich ook een opmerkelijke discussie tussen PVV-leider Wilders en Forum voorman Baudet. Waren de afgelopen jaren de pijlen bij de Beschouwingen vaak op Rutte als premier gericht, nu was dat nauwelijks het geval. Partijen stelden Rutte maar weinig vragen, hij zou in zijn beantwoordingstermijn donderdag dan ook wel eens snel klaar kunnen zijn.De verwachting is dat er lange pauzes - schorsingen - zullen zijn zodat partijen nog de tijd hebben om te kijken of er meerderheden gevonden kunnen worden voor hun op donderdag voorgestelde plannen. Bij de stemmingen, aan het eind van de Beschouwingen, zal pas duidelijk worden of dit echt is gelukt.Wilt u het hele debat nakijken? Lees dan nog hier het liveblog van de eerste dag.

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen ging het vandaag veel over vervoer. Sommige politici willen niet dat benzine en diesel duurder worden door een hogere accijns, anderen willen vooral de prijzen voor het openbaar vervoer niet verder laten oplopen. Wie is gebaat bij welke verandering? En welke gevolgen hebben aanpassingen in de benzine- en ov-prijzen voor het klimaat?Het lijkt erop dat een meerderheid van de Tweede Kamer de accijnsverhoging voor benzine en diesel wil terugdraaien. Eerder werden die accijnzen verlaagd in verband met de hoge brandstofprijzen, maar vanaf 1 januari gaan ze weer omhoog.Dat stuit op weerstand in de Tweede Kamer. Volgens SP-leider Lilian Marijnissen is een accijnsverhoging onverstandig, want 2,50 euro per liter benzine is volgens haar niet te doen voor Nederlanders die al krap bij kas zitten.Maar bij die redenering plaatsen deskundigen kanttekeningen: als politici iets willen doen voor mensen die krap bij kas zitten, kunnen ze beter aan andere knoppen draaien dan aan de brandstofaccijns. Want, zegt ING-econoom Marten van Garderen, inkomenspolitiek bedrijf je niet via de auto. "Het is zonde van het geld."Het niet verhogen van de brandstofaccijns kost naar schatting namelijk 1,2 miljard euro. Maar dat geld komt volgens Van Garderen juist terecht bij de mensen met hogere inkomens. Hij heeft uitgerekend dat rijke Nederlanders drie keer meer voordeel hebben van een lagere accijns dan lage inkomens. Zij rijden en tanken meer.VVD en BBB zijn toch voorVVD-fractievoorzitter Sophie Hermans sprak vandaag tijdens het debat over een "ongelofelijk forse" prijsstijging, "terwijl een heel grote groep mensen in Nederland elke dag afhankelijk is van de auto." BBB-leider Caroline van der Plas vreest dat hogere brandstofprijzen andere nadelige effecten hebben. "Ondernemers die nu met hun mkb-busje op de weg rijden en straks nog hogere lasten hebben, zullen die moeten doorrekenen in de prijzen van hun producten, waardoor de burger per saldo weer het haasje is."Maar als het doel is om mensen die krap bij kas zitten meer financiële ruimte te geven, dan is het volgens Van Garderen nuttiger om bijvoorbeeld naar de inkomstenbelasting te kijken. Daarmee kan gericht worden gezorgd dat wie minder verdient, wat meer overhoudt in plaats van dat een groot bedrag uit de staatskas bij automobilisten met een hoger inkomen terechtkomt.KlimaatEen ander argument om te sleutelen aan de brandstofaccijnzen is duurzaamheid. Volgens Erik Verhoef, hoogleraar ruimtelijke economie aan de VU, is het aannemelijk dat meer mensen de trein pakken als benzine duurder wordt. "Of automobilisten zouden een lagere snelheid kunnen kiezen, of ze nemen sneller een zuinigere auto."CDA-leider Henri Bontenbal heeft "sympathie" voor het plan om de accijnzen laag te houden. Toch verwees hij tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen ook naar de hierboven geciteerde onderzoeker van ING, die zegt dat vooral hoge inkomens profiteren. "Daarnaast zit er in het voorstel weinig voor het regionale ov", zegt Bontenbal.TreinkaartjeDat brengt ons bij het treinkaartje. De NS mag de tarieven komend jaar 3,5% verhogen bovenop de naar schatting 5% inflatiecorrectie. Dat is tegen het zere been van GroenLinks en ChristenUnie, die een voorstel indienden om de extra tariefverhoging van 3,5% te schrappen.Volgens ING-econoom Marten van Garderen is het profijt van lagere ov-prijzen gelijker verdeeld tussen hoge en lage inkomens. "Want zowel mensen met lage als hoge inkomens gebruiken het ov." Maar nog steeds is het beter naar inkomensbeleid te kijken, als het doel is om de groep met lagere inkomens te helpen, stelt hij.Daar sluit hoogleraar Verhoef zich bij aan. "Want als je treinen voor iedereen subsidieert, kan ook een rijke hoogleraar vervoerseconomie goedkoper reizen", verwijst hij naar zichzelf. "En dat is helemaal niet nodig."Daarbij gaat het nu steeds over gemiddelden. Wie niet in de buurt van een goede ov-verbinding woont, heeft weinig aan lagere tarieven. Wie geen auto heeft, profiteert niet van een lagere accijns.Of lagere ov-tarieven ook voor het klimaat gunstig uitpakken, is de vraag. Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid berekende dat een prijsverlaging van 40% van de ov-tarieven weliswaar tot meer gebruikers van het openbaar vervoer leidt, maar niet tot veel minder automobilisten. De afname van CO2-uitstoot blijft daarom beperkt.Lang debat in Den HaagTerug naar de brandstofaccijnzen: door de aanstaande verhoging lijken benzine en diesel tot 21 cent per liter duurder te worden. VVD, PVV, Forum voor Democratie, BBB, SP, Denk, JA21, Groep Van Haga en het Kamerlid Den Haan willen die prijsverhoging schrappen. Of dat ook daadwerkelijk gebeurt, zal pas later duidelijk zijn. Op dit moment is het Tweede Kamerdebat over de begroting voor 2024 nog bezig.

Het kabinet zet 100 miljoen euro apart om te voorkomen dat bedrijven van "strategisch belang" via investeringen of overnames in handen komen van ongewenste eigenaren. Het plan is gisteren, op Prinsjesdag, gepubliceerd door het ministerie van Economische Zaken.Bij 'ongewenste eigenaren' wordt er vrij snel gekeken naar China en ook Rusland. Met name China is druk bezig een technologische grootmacht te worden, iets wat met argusogen wordt gevolgd door het Westen. In een Kamerbrief van minister Adriaansens wordt het geld omschreven als "laatste redmiddel" bij risico's voor de nationale veiligheid als wetgeving of een investering van andere partijen geen soelaas bieden.Het is een aanvulling op een nieuwe wet, waarmee kan worden ingegrepen als overnames de nationale veiligheid raken. "Maar als de wet niet toereikend genoeg is, kun je ook tijdelijk een bedrijfsbelang nemen", legt een woordvoerder uit.Eerder ingegrepenEconomische Zaken heeft afgelopen jaren al een paar keer ingegrepen. Bijvoorbeeld in 2020, toen het een lening van 20 miljoen euro gaf aan Smart Photonics. Dat is een bedrijf dat chips maakt die werken op basis van licht in aanvulling op elektriciteit, waardoor de chips sneller en zuiniger wordem. Er stond toen een Chinees bedrijf klaar om te investeren, maar dat zag het ministerie niet zitten. Het Twentse Lionix is een ander voorbeeld. De meerderheidsaandeelhouder, die Zuid-Koreaans is, wilde aandelen verkopen. Een Chinese klant van Lionix had interesse, maar Economische Zaken greep in en kocht de aandelen.In die twee gevallen moest het ministerie "heel veel schakelen" met het ministerie van Financiën om op korte termijn geld te krijgen voor een investering. "Nu hebben we het zo geregeld dat we voor de komende twee jaar wel middelen hebben om in te grijpen." Volgens de woordvoerder zijn er nu niet meer zorgen over potentiële overnames, maar is het bewustzijn van de risico's toegenomen. "We willen binnen Europa onze afhankelijkheid van landen buiten de EU verminderen."Het fonds is, net als de nieuwe wet, 'landenneutraal'. Maar de voorbeelden van Smart Photonics en Lionix illustreren dat er een behoorlijke kans is dat via dit fonds overnames of investeringen door Chinese bedrijven tegengehouden zullen worden.Het geld is niet alleen bedoeld voor techbedrijven, maar ook voor andere bedrijven die van strategische belang zijn. Naast technologie gaat het bijvoorbeeld om "essentiële leveranciers" van Defensie en van de inlichtingendiensten. De praktijk zal moeten uitwijzen waar het geld daadwerkelijk naartoe gaat.Economische Zaken zal van investeringen het parlement op de hoogte stellen. Het geld - 50 miljoen euro dit jaar en 50 miljoen volgend jaar - wordt niet direct via het ministerie verstrekt. Het wordt gestald bij Invest-NL, een investeringsvehikel van de Nederlandse overheid.'Verkapt protectionisme'Vanuit de industrie wordt wisselend gereageerd. Belangenorganisatie van de technologische industrie FME benadrukt dat "terughoudendheid en precisie" van groot belang zijn. "Dit moet geen vorm van verkapt protectionisme worden."Werkgeversorganisatie VNO-NCW noemt het fonds een goede zaak. "Stel dat er in Nederland een bedrijf is met bepaalde technologieën die niet zo wenselijk zijn om naar het buitenland te gaan vanwege economische veiligheid, dan moet Nederland er wel voor kunnen zorgen dat een onderneming kan doorgroeien."Photon Delta, brancheorganisatie van de fotonica-industrie, noemt het een "belangrijke eerste stap", maar benadrukt ook dat het geld niet voldoende zal zijn. "De waarde van de bedrijven die interesse trekken van ongewenste partijen ligt zeer waarschijnlijk een stuk hoger."De woordvoerder van Economische Zaken spreekt van een "reëel" budget. "Je doet dit vaak samen, met bijvoorbeeld Invest-NL en institutionele beleggers. We zullen niet snel de enige financier zijn."

In de Algemene Politieke Beschouwingen in de Tweede Kamer gaat het veel over de vraag of er nog wat extra's moet worden gedaan voor bepaalde groepen. Mede daardoor heeft het debat over de begroting voor volgend jaar vaak het karakter van een verkiezingsdebat.Fractievoorzitter Hermans van de grootste partij, de VVD, staat achter de plannen van het kabinet om maatregelen te nemen om de armoede te bestrijden. Maar volgens haar wordt vaak vergeten dat een grote groep van "de gewone werkende Nederlanders met middeninkomens" het ook moeilijk heeft. Daarom zou volgend jaar die groep eenmalig tegemoet moeten worden gekomen.Accijns op benzine en dieselZe denkt daarbij aan het niet laten doorgaan van de accijnsverhoging op benzine en diesel en aan het verlagen van de energiebelasting. Ook zou er nog iets moeten gebeuren aan de kinderbijslag "om gezinnen die het zwaar hebben te kunnen helpen". Ze wil dat betalen met "geld dat er nog ligt en dat nu nog niet is besteed", bijvoorbeeld uit het Groeifonds voor economische groei op langere termijn. Hermans beloofde dat ze later in het debat preciezer zal terugkomen op de dekking.De VVD vindt dat er later nog meer kan gebeuren, maar dat dat meer iets is voor de lange termijn, na de verkiezingen als er een nieuw kabinet is.Hermans kreeg op dat laatste kritiek. GroenLinks-leider Klaver (die ook sprak namens de PvdA) verweet de VVD "pleisters te plakken". Hij vindt dat er nu al meer moet worden gedaan voor de lagere inkomens. Hij wil dat volgend jaar het minimumloon wordt verhoogd. Veel partijen hebben in hun verkiezingsprogramma voorstellen gedaan voor een hoger minimumloon, maar Hermans zei dat dat op dit moment niet "de eerste keus is die ze maakt".PVV en verkiezingsprogrammaIn het debat deed PVV-voorman Wilders een felle aanval op het nu demissionaire kabinet. Volgens hem is met de val van het kabinet "een eind gekomen aan de jarenlange afbraak van Nederland". Hij voegde eraan toe dat de verkiezingen gaan over de vraag "of we ons belastinggeld gaan besteden aan onze eigen mensen of niet". Hij wil een asielstop. Volgens hem wordt nu "iedereen en zijn moeder hier binnengelaten."Wilders kreeg van verschillende kanten kritiek op zijn verkiezingsprogramma, waarvan hij zelf eerder zei dat hij de toon wat anders heeft gemaakt omdat hij graag wil meeregeren. Volgens D66-fractievoorzitter Paternotte is het programma van Wilders niet milder, maar juist extremer geworden. Hij en Denk-leider Van Baarle vroegen Hermans of de VVD met dit programma samenwerking in een coalitie met de PVV nog steeds mogelijk acht. VVD-lijsttrekker Yesilgöz sloot samenwerking met Wilders eerder niet uit.Hermans zei daarover dat ze de komende weken wil bekijken wat de breekpunten en discussiepunten van Wilders zijn. Ze wil eerst afwachten of tijdens de campagne van de PVV "de scherpe kantjes" eraf gaan.

Het demissionair kabinet wil nieuwe regels invoeren om dividendstrippen, een vorm van belastingontwijking, tegen te gaan. Beleggers moeten voortaan zelf aantonen dat zij recht hebben op teruggave van dividendbelasting. Experts verwachten dat de nieuwe regels geen einde zullen maken aan de fraude.De fraude heeft de Belastingdienst in de loop der jaren naar schatting 26 miljard euro gekost. Onlangs werd in Nederland een eerste verdachte opgepakt. Het OM doet ook onderzoek naar de betrokkenheid van ABN Amro.Voor het dividendstrippen worden ingewikkelde constructies gebruikt. Zo gaat dat in zijn werk:Met de huidige regels kan dividendstrippen niet goed worden aangepakt. De Belastingdienst moet bewijzen dat iemand die dividenden ontvangt eigenlijk geen recht heeft op vermindering of teruggaaf van dividendbelasting. Omdat er vaak buitenlandse partijen betrokken zijn en transacties op de beurs plaatsvinden, is dat in de praktijk lastig.In het nieuwe voorstel wordt de bewijslast dus omgedraaid: als je aanspraak wilt maken op een belastingvermindering moet je zelf aantonen dat je daadwerkelijk gerechtigd bent tot de opbrengst van die aandelen. Dit wordt de "uiteindelijk gerechtigde" genoemd.PiekenHoe vaak dividendstrippen in Nederland voorkomt is moeilijk te zeggen. In een brief aan de Tweede Kamer schreef staatssecretaris Van Rij van Financiën vorig jaar dat het kabinet signalen heeft ontvangen dat pensioenfondsen nog steeds betrokken zijn bij deze vorm van belastingontduiking.Een belangrijk signaal daarvoor is dat de handel in aandelen rond de dividenddatum, waarop bedrijven dividend uitkeren aan hun aandeelhouders, in Nederland nog altijd hoog is. Terwijl die pieken duidelijk zijn afgenomen in landen die de wet al eerder hebben aangescherpt, zoals Duitsland.Hieronder zie je het verschil tussen de totale waarde van uitgeleende aandelen in Nederland en Duitsland. In Duitsland werden eerder maatregelen ingevoerd en namen de pieken af, terwijl die pieken in Nederland bleven bestaan:Jan van de Streek, hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit Leiden, uit zijn twijfels over de effectiviteit van de voorgestelde maatregelen. Hoewel hij de omkering van de bewijslast als een stap vooruit ziet, vreest hij dat het slechts "dweilen met de kraan open" zal zijn.Van de Streek wijst erop dat de term "uiteindelijk gerechtigde" vaag is en ruimte biedt voor ontwijkende constructies. Bovendien twijfelt hij of de Belastingdienst voldoende capaciteit heeft om de door bedrijven ingenomen bewijsposities te onderzoeken, aangezien er niet wordt voorzien in extra capaciteit voor de vele boekenonderzoeken die het voorstel met zich meebrengt.Van de Streek vraagt zich af waarom Nederland niet het voorbeeld Duitsland volgt. Daar heb je alleen recht op teruggave van de dividendbelasting als je de aandelen ten minste 45 dagen in bezit hebt. 'Doekje voor het bloeden'Ook Judith de Boer, strafrechtadvocaat met kennis van dividendstrippen, is kritisch. Zij zegt dat de regels het iets makkelijker maken om gevallen van dividendstrippen op te sporen en achteraf te bewijzen, maar dat de kern van het probleem hier niet mee wordt aangepakt.De Boer zegt dat de maatregelen niet leiden tot een wijziging van de heffingsgrondslag voor de dividendbelasting. "In plaats van dat de kern van het probleem wordt aangepakt, wordt vooral gekeken naar de bestrijding achteraf en worden de administratieve lasten opgevoerd. Een doekje voor het bloeden, in mijn optiek."Vorige week zijn er ook Europese regels om misbruik en fraude rondom dividendbelasting tegen te gaan aangekondigd. Die hebben ook als doel om de procedures voor het verminderen van onterecht betaalde dividendbelasting te stroomlijnen.

De dag na Prinsjesdag staan in Den Haag de Algemene Politieke Beschouwingen op het programma: het jaarlijkse debat over de Miljoenennota en de plannen voor komend jaar. Vandaag gaan de Kamerleden met elkaar in debat, morgen komt demissionair premier Rutte aan het woord.De afgelopen twaalf jaar was Rutte als premier het mikpunt van de oppositie bij de Algemene Beschouwingen. Nu hij zijn vertrek heeft aangekondigd, heeft het niet zo veel zin meer om de pijlen op hem te richten.Bovendien liggen er verkiezingen in het verschiet. Alom wordt verwacht dat het debat van vandaag het karakter zal hebben van een verkiezingsdebat. Nieuwe lijsttrekkers als Henri Bontenbal (CDA), Mirjam Bikker (ChristenUnie) en Chris Stoffer (SGP) zullen zich willen profileren om bekender te worden bij de kiezer.BBB en OmtzigtDe pijlen zullen nu vooral worden gericht op de partijen die het goed doen in de peilingen, zoals de BBB van Caroline van der Plas en Pieter Omtzigt met zijn NSC. Inhoudelijk zal het debat vooral over de koopkracht en het bestrijden van armoede gaan. Het kabinet stelde gisteren twee miljard euro ter beschikking om burgers met een minimuminkomen te ondersteunen. De huurtoeslag gaat omhoog, net als het kindgebonden budget.Volgens het kabinet wordt daarmee voorkomen dat het aantal mensen dat in armoede leeft volgend jaar verder toeneemt. De maatregelen kunnen op steun rekenen in de Tweede Kamer, maar veel partijen willen meer.Zij springen op de bres voor de middeninkomens. Ook politieagenten, onderwijzers en zorgmedewerkers kunnen maar met moeite de eindjes aan elkaar knopen. Ze vallen vaak net buiten de boot voor toeslagen, terwijl ook zij met stijgende kosten worden geconfronteerd.BrandstofaccijnsMaandag werd al duidelijk dat een Kamermeerderheid de aanstaande verhoging van de accijnzen op benzine en diesel wil schrappen. Veel mensen zouden een forse rekening gepresenteerd krijgen als de prijzen aan de pomp met zo'n twintig cent per liter zouden stijgen.Om die verhoging terug te draaien moet 1,2 miljard euro gevonden worden. Waar, daar is niet iedereen het over eens. Als het aan de VVD ligt, komt het geld uit het Nationaal Groeifonds. Dat is bedoeld voor innovatieve projecten die voor economische groei moeten zorgen, maar een deel van het geld ligt nog op de plank.Niet iedereen vindt het sleutelen aan de benzineprijzen een goed idee, zeker nu veel mensen zich juist boos maken over de miljarden aan fossiele subsidies. Partijen als D66 en de combinatie GroenLinks-PvdA zien liever dat mensen meer overhouden van hun salaris en zo hun koopkracht zien stijgen.Grote vraag blijft hoe alle plannen betaald moeten worden. De afgelopen jaren kon het kabinet veel problemen aanpakken door er meer geld voor vrij te maken. Maar door de stijgende rente is geld lenen niet meer gratis.

Het was hét thema van Prinsjesdag 2023: bestaanszekerheid. Het kabinet trekt 2 miljard euro uit om te voorkomen dat de armoede toeneemt. Een stap in de goede richting, zegt het Centraal Planbureau, maar het is wel fors minder dan wat deskundigen adviseren.Demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Karien van Gennip (CDA) licht in Nieuwsuur toe waarom er niet meer in zit. "Dat is aan een volgend kabinet"."Voor lang niet iedereen zijn een fatsoenlijk huis, een goede gezondheid en een veilige thuissituatie vanzelfsprekend", sprak de koning in de troonrede. Eind vorige maand werd al bekend dat het kabinet met een investering van 2 miljard euro wil voorkomen dat het aantal mensen in armoede toeneemt. Met dit geld gaat het kindgebonden budget omhoog, stijgt de huurtoeslag en komt er een verhoging op de arbeidskorting.Het Centraal Planbureau (CPB) becijferde vorige maand dat het aantal Nederlanders in armoede zou stijgen naar één miljoen als er geen maatregelen zouden komen. Met het bedrag van 2 miljard blijft het aantal mensen in armoede stabiel, reageert het CPB vandaag en gaat de laagste inkomensgroep er in koopkracht op vooruit.Minister Van Gennip zegt dat ze met een dubbel gevoel naar de maatregel kijkt. Ze had gehoopt dat er meer mogelijk was. "Aan de ene kant hebben we hiermee een groot pakket neergelegd. Maar we hebben er anderhalf jaar gezeten als kabinet en er staan hele grote vraagstukken op de agenda die je graag wil aanpakken."Veel van die grote vraagstukken worden doorgeschoven naar een volgend kabinet, maar alle regeringspartijen bestempelden het bestrijden van armoede als essentieel. Met deze miljardeninvestering als resultaat.'Meer nodig dan 2 miljard'Toch is die 2 miljard veel minder dan wat experts eerder adviseerden. De Commissie Sociaal Minimum, bestaande uit elf deskundigen op het gebied van sociaaleconomische, juridische en fiscale vraagstukken, becijferde in juni dat er zes tot zeven miljard euro extra per jaar nodig is om mensen die op het sociaal minimum leven bestaanszekerheid te geven.Minister van Gennip ziet het desondanks niet als een gemiste kans dat er "slechts" 2 miljard is vrijgemaakt: "Ik vind 2 miljard een heel groot pakket. Als we niks hadden gedaan, was het aantal mensen in armoede met bijna 200.000 mensen gestegen. Dat wil je niet in een fatsoenlijk land als Nederland."Structurele maatregelenDe Commissie Social Minimum adviseerde in het rapport onder andere een verhoging van het minimumloon en de bijstand. Van Gennip, die deze commissie zelf aanstelde, zegt dat het aan een volgend kabinet is om te reageren op dit advies. "Ik zou willen dat het aan ons was. Dit gaat om een stelselherziening waar je een aantal jaar voor nodig hebt."Vorig jaar kwam het kabinet met een historisch steunpakket van ruim 17 miljard euro ter reparatie van de koopkracht. In dit pakket zat ook een minimumloonstijging van 10 procent. "Dat was nooit eerder gebeurd", zegt Van Gennip. "Op die manier hebben we al structurele maatregelen genomen, maar als je echt iets structureels wilt doen, moet je de discussie aangaan over de complexe toeslagen en last op arbeid. Dat is aan een missionair kabinet."

Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix gaan er volgend jaar in salaris weer fors op vooruit. Uit de Prinsjesdagstukken blijkt dat ze er in totaal ongeveer 600.000 euro bij krijgen, aan salaris en onkostenvergoeding.Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst volgen ze daarmee de loonontwikkeling in de cao voor de Rijksoverheid. De lonen stijgen omdat de die gecompenseerd worden voor de inflatie.Het jaarinkomen van de koning stijgt daardoor met zo'n 55.000 euro naar bijna 1,1 miljoen euro. Zijn vrouw Máxima gaat er 20.000 euro op vooruit en verdient volgend jaar 431. 000 euro. Ook prinses Amalia heeft recht op een loonsverhoging, maar zij stort haar toelage vrijwillig terug in de schatkist totdat ze afgestudeerd is.In de Grondwet staat dat de koning, zijn opvolger, de afgetreden vorst en hun echtgenoten geen loon- of inkomstenbelasting betalen. Ze mogen dus hun hele toelage houden.Nog nooit zo hard gestegenDe totale kosten voor het Koninklijk Huis komen volgend jaar uit op ruim 55 miljoen euro, een stijging van 11 procent. Nog nooit stegen de kosten zo hard sinds Willem-Alexander in 2013 op de troon kwam. Ook de afgelopen jaren gingen de kosten steeds omhoog, maar met een lager percentage.De stijging van nu zit vooral in de zogeheten functionele kosten van de koning, die komend jaar met 4,5 miljoen euro stijgen. Het budget van de dienst van het koninklijk huis wordt "in verband met de sterk gestegen kosten van ICT en informatiebeveiliging" structureel met 2,5 miljoen euro verhoogd.Onder de zogenoemde begroting van de Koning vallen behalve de salarissen en vergoedingen voor de Oranjes ook zaken als het onderhoud van paleizen en de Koninklijke Stallen. Daaraan zijn ongeveer 245 voltijdsbanen verbonden, vijftien minder dan in voorgaande jaren.